تأثیر مهارت های مدیریتی بر عملکرد اقتصادی کشاورزان تولیدکننده¬ی زعفران در شهرستان نیشابور - استان خراسان رضوی

زعفران به¬عنوان گران¬ترین محصول کشاورزی و ادویه¬ی جهان جایگاه ویژه¬ای در بین محصولات صنعتی و صادراتی ایران دارد. در حال حاضر ایران بزرگترین تولیدکننده و صادر کننده¬ی زعفران در جهان است و با تولید حدود 96 درصد زعفران جهان بالاترین سهم را در تجارت زعفران دارا است. در ایران اهمیت زعفران کاری از جنبه¬های گوناگون نظیر بهره¬وری بالای آن در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، اشتغال روستائیان و جلوگیری از مهاجرت آن¬ها، درآمد زایی بالای آن نسبت به سایر محصولات کشاورزی، همچنین از لحاظ توسعه¬ی صادرات غیر¬نفتی قابل بررسی است. افزایش عملکرد در واحد سطح و اقتصادی شدن این محصول با به کارگیری صحیح عوامل تولیدی توسط مدیران مزارع که وظیفه ی برنامه¬ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل¬ را بر عهده دارند میسر می شود. لذا توجه به مدیریت کشت این محصول می تواند از گذر ارتقاء مهارت های مدیریتی کشاورزان به¬عنوان راه¬کاری مناسب باعث شود تا علاوه بر آثار تکاثری آن در اقتصاد ملی، تولید داخلی افزایش یافته و از منابع و امکانات موجود نیز به طور بهینه استفاده گردد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ زمان مقطعی مربوط به تولید زعفران در سال زراعی 1392- 1391، و به لحاظ روش پیمایشی می¬باشد. در این مطالعه پس از استفاده از تعاریف مدیریت، مروری بر نظریات مدیریتی و طبقه¬بندی وظایف و مهارت¬های مدیریتی به¬عنوان چارچوب نظری این تحقیق، با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز جمع¬آوری شدند. جامعه¬ی تحقیق را کشاورزان سه بخش زبرخان، مرکزی و میان¬جلگه شهرستان نیشابور تشکیل می¬دهند. مناطق با استفاده از آزمون¬های آماری از لحاظ اجتماعی، اقتصادی، محیطی، فنی و مدیریتی مورد مقایسه قرار گرفته¬اند. تحلیل¬های آماری با استفاده از نرم افزارهای spss16، expert choice11 و excel انجام گرفت و سعی شد با انعکاس وضعیت موجود زعفران¬کاران به تجزیه و تحلیل روابط سطوح عملکرد با سطوح مهارت¬های مدیریتی زعفران کاران پرداخته و با استفاده از اطلاعات به¬دست آمده به¬طور هم-زمان نقش مهارت های مدیریتی و عملکرد اقتصادی مورد بررسی قرار ¬گیرد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که مناطق تحقیق از لحاظ متغیرهای سن کشاورز، تحصیلات خانوار، هزینه¬ی ثابت و کود دامی مصرف شده در هکتار و هزینه¬های متغیر در سطح احتمال 99 و 95 تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج تجزیه و تحلیل مهارت-های مدیریتی کشاورزان در مناطق تحقیق نشان داد که از لحاظ مهارت فنی کشاورزان بخش زبرخان، از لحاظ مهارت انسانی کشاورزان بخش مرکزی و از نظر مهارت ادراکی کشاورزان بخش میان جلگه دارای رتبه¬ی اول می¬باشند. نتایج کلی نشان داد که از لحاظ مهارت¬های مدیریتی و سود خالص (عملکرد اقتصادی) کشاورزان بخش میان جلگه دارای رتبه¬ی اول و کشاورزان بخش¬های مرکزی و زبرخان به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند که نشان از رابطه مثبت و همسوی بین مهارت¬های مدیریتی و عملکرد اقتصادی واحدهای تولید کننده زعفران در این شهرستان است